Ruud Coolen van Brakel, directeur van het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM), is dit jaar voor het tiende jaar juryvoorzitter van de verkiezing tot Beste Zelfzorgadviseur. “Ik zie deze verkiezing als een ludieke manier om het beroep van drogist in de schijnwerpers te zetten. Het IVM richt zich op het veilig gebruik van medicijnen, als brug tussen wetenschap en praktijk. De drogisterij is niet onze primaire doelgroep, maar het is wel het meest laagdrempelige aanspreekpunt voor mensen met een gezondheidsvraag. Mede door internet is het voor consumenten onoverzichtelijk geworden waar ze veilig producten kunnen kopen en verantwoorde zorg krijgen. Dan kun je maar beter zorgen dat er een goed fundament ligt bij de drogist.”
Rond 2012 kwam Ruud Coolen van Brakel in contact met de drogisterij omdat hij in de publiciteit kritisch was over de waarde van adviezen die in de drogisterij werden gegeven. “De toenmalige CBD-directeur Marten Hummel benaderde mij: ’Kritiek is heel welkom, maar kun je ook meedenken aan oplossingen? Hoe kunnen we de rol in het zorgverlenersveld beter innemen?’. Daaraan gekoppeld kwam de vraag of ik aan deze verkiezing, toen De Gouden Gaper, wilde meewerken – want ze konden wel een kritische juryvoorzitter gebruiken.”
De afgelopen tien jaar heeft Coolen van Brakel de deskundigheid van de drogisterijsector zien groeien. “De hele sector is bereid om een kwaliteitsslag te maken, dat is uniek. Het gaat erom dat je weet wat je aan zelfzorggeneesmiddelen verkoopt, het veilig gebruik kunt toelichten en de risico’s kunt benoemen. En je moet weten waar je grenzen liggen, wanneer kan jouw klant beter een huisarts raadplegen? De drogist heeft de laatste tien jaar stappen gezet om de consument goed te informeren, zoals de actieve kassacheck en risicowaarschuwingen. Bovendien steekt de drogist actief de hand uit naar de zorgketen, daar is een open mind voor nodig en de vorderingen gaan stapje voor stapje. Natuurlijk zijn er ook dingen die nog verbeterd kunnen worden. Ik vind het niet zo handig om producten met een wazige claim op de schappen te zetten. Je moet jezelf niet ongeloofwaardig maken, stuur de consument niet het bos in met flauwekul. Hetzelfde speelt bij de apotheker: je verkoopt evidence based geneesmiddelen, maar ook gezondheidsproducten en daar zit, met alle respect, een hoop quatsch bij. Fabrikanten organiseren ook nascholing omtrent deze producten en die kennis strookt niet altijd met onze visie. Daag de fabrikanten liever uit om een goed onderbouwde claim te maken, dat komt ieders geloofwaardigheid ten goede.”
Als juryvoorzitter let Coolen van Brakel vooral op de geloofwaardigheid van de kandidaat. :”Hoe zeker is hij of zij van de zaak, hoe eerlijk is hij daarover, geeft hij bijvoorbeeld aan dat hij nog even wat moet opzoeken en hoe geloofwaardig is de gegeven informatie? Daar moet een stevige kennisbasis onder liggen. De jury van de verkiezing tot Beste Zelfzorgadviseur bestaat naast mij altijd uit iemand van opleidingen, een drogist en een apotheker, dus het is een heel tribunaal waarvoor de finalisten moeten verschijnen. Dat brengt de nodige spanningen met zich mee, ik stel de kandidaten daarom altijd graag even op hun gemak en houd er rekening mee dat de jurygesprekken plaatsvinden in een onnatuurlijke setting. Elk jaar valt de deskundigheid van de finalisten op, maar ook hun gedrevenheid. Ik heb door de jaren heen steengoede kandidaten gezien die een grote passie voor hun vak hebben. Dat enthousiasme is aanstekelijk, het is een plezier om juryvoorzitter te zijn en ik kan het nog jaren volhouden, maar misschien is het ook goed als het stokje wordt doorgegeven aan een ander.”
Het IVM ageert tegen de mogelijke wetswijziging waardoor het persoonlijke, face-to-face advies van de (assistent)drogist dreigt te worden vervangen door de mogelijkheid om contact op te nemen met drogist op afstand. “We zijn niet tegen digitale communicatie, maar dat moet aan strenge voorwaarden voldoen zoals bij de verkoop via webwinkels met het Keurmerk Zelfzorg Online of via de zelfscankassa’s bij de drogist. De wetswijziging maakt de fysieke aanschaf van UAD-middelen ook mogelijk bij verkooppunten waar geen deskundigheid op de winkelvloer voorhanden is, zoals pompshops of supermarkten zonder drogist in de winkel. Dan ben je afhankelijk van de bereidwilligheid van de klant: gaat hij uit eigen beweging die digitale tablet raadplegen? Albert Heijn heeft dat zelf al onderzocht en er wordt nauwelijks gebruik gemaakt van de tablet. Je gaat op meer plekken geneesmiddelen verkopen en levert daar minder begeleiding bij. Dat baart ons zorgen want het zal in mijn overtuiging tot meer problemen leiden. Er is in Nederland geen probleem met toegankelijkheid van zelfzorggeneesmiddelen, er is geen behoefte aan meer verkooppunten. Sterker nog: als er op meer plekken meer middelen te verkrijgen zijn, wordt er ook meer geconsumeerd waardoor er meer schade ontstaat die te vermijden was geweest. En daarbij komt de UAD-categorie weer tot discussie waardoor minder middelen in de UAD-klasse worden ingedeeld en er straks dus minder geneesmiddelen verkrijgbaar zijn. Dat heeft het ministerie ook aangegeven bij het voorstel tot deze wetswijziging: “als nsaid’s zoveel risico en discussie met zich meebrengen, dan moet de status heroverwogen worden door het CBG”, aldus VWS. Met als gevolg dat het aanbod verkleint. Dat staat haaks op de motivatie om de tabletdrogist in te voeren: namelijk een bredere beschikbaarheid.”
Er is volgens Coolen van Brakel binnen deze discussie geen probleem dat om een oplossing vraagt. “Het enige wat een rol zou kunnen spelen in deze discussie is de wens van supermarkten en wellicht andere partijen om een graantje van deze markt mee te pikken. Dus dan is het een economisch verhaal. Dat kan legitiem zijn, maar vanuit gezondheidsperspectief is dat een hele slechte zet.”
Wat raadt Coolen van Brakel de drogisterijbranche aan? “Ik zou de ingeslagen weg naar een stevige positie in de zorgketen vervolgen. Ik verwacht dat de wal het schip gaat keren als er aantoonbaar problemen zijn ontstaan bij de aanschaf van UAD-middelen zonder fysieke toezicht van een drogist of apotheker. Hetzij dat mensen zichzelf suïcideren, hetzij dat mensen een antischimmel crème aanschaffen terwijl ze bij de trombosedienst lopen en nu een ontregeling hebben gekregen, of maagschade door chronisch gebruik van ibuprofen. En ik zou juist nu het podium pakken en laten weten wat je kan, blijf je kwaliteit bewijzen en dat kan onder andere door je als (assistent)drogist in te schrijven voor de verkiezing tot Beste Zelfzorgadviseur. Dus medewerkers van de drogisterij: geef je op! We willen ook best weer meer mannen zien bij de verkiezing. Het is goed om je kennis te testen, het traject is leerzaam en het is goed om anderen naar je kennis en communicatie op jouw vakgebied te laten kijken. Je verdedigt je vak tegenover een jury, en die jury heeft het echt goed met je voor.”
Hoe verloopt het jurygesprek? Bekijk de video van de Jurydag 2022. Onder de video komen vier winnaars aan het woord!
Schrijf je in voor de verkiezing Beste Zelfzorgadviseur 2023
Suus Heijmans-Direks, DA Levens, Reusel, winnaar 2012 won de titel in het eerste jaar dat Ruud Coolen van Brakel jurylid was van de verkiezing Beste Zelfzorgadviseur, destijds nog ‘De Gouden Gaper’. “In 2012 werkte ik bij Uw Eigen Drogist (UED) Appels in Tilburg en er stonden twee UED-ers in de finale, dus finale was iets anders georganiseerd maar de opzet van de verkiezing was hetzelfde. We hadden ook de digitale rondes, waarbij de streber in mij naar boven kwam, en er kwam een mysteryshopper op bezoek. Ik ging van ronde naar ronde en mocht ten slotte voor de jury verschijnen. Het jurygesprek vond plaats in het Drogisterijmuseum in Maarssen, op plastic kuipstoeltjes. Ik had vooraf een hotel geboekt om goed voorbereid voor de vijfkoppige jury te verschijnen. Ruud was voor het eerste jaar juryvoorzitter en de jury had een paar pittige cases voor mij over de morning after pil en laxeermiddelen. Ik zit inmiddels 31 jaar in het vak en vind het belangrijk dat mijn klanten met een goed zelfzorgadvies de deur uitgaan, en daar is persoonlijk contact heel belangrijk bij. Dus ik heb me goed door de juryvragen heen geworsteld en kreeg in de winkel de uitslag en mijn prijs uitgereikt. De wedstrijd is nu veranderd, maar de klanten ook. Veel klanten denken dat ze al voldoende weten over zelfzorggeneesmiddelen door internet, maar als je goed doorvraagt kom je als drogist soms op een heel ander advies uit en kun je gezondheidsrisico’s beperken. Daarom is een goed advies nu misschien nog belangrijker geworden en ik zou tegen al mijn collega’s willen zeggen: bij twijfel toch gewoon inschrijven voor de verkiezing!”
Jeanette Phillipo, Trekpleister Bodegraven, winnaar 2019, is uit meer dan 400 kandidaten verkozen tot Beste Zelfzorgadviseur. “Ik deed elk jaar mee met de vragenrondes omdat het een leuke manier is om je kennis te testen en op te frissen. En in 2019 was het raak, ik rolde van ronde naar ronde en werd de winnaar! Ik was destijds net nieuw in onze winkel in Bodegraven en de aandacht voor de titel zette ons direct op de kaart als gezondheidsadviseur. Ik kreeg aandacht in de regionale pers, er waren banners en posters in de winkel en ik heb thuis nog nooit zoveel bloemen gehad. In het dorp weet men nu nog steeds dat ik de ‘Beste Adviseur’ ben. Het meest spannende onderdeel van de verkiezing is natuurlijk de juryronde. Vooral het rollenspel vond ik heel spannend, maar Ruud stelde me als juryvoorzitter erg op mijn gemak, hij was echt de rots in de branding tijdens het jurygesprek. Bij de finale waren er veel collega’s van het hoofdkantoor van AS Watson aanwezig. Dat verhoogde de spanning, maar uiteindelijk voelde ik me heel trots dat ik hen als winnares kon vertegenwoordigen. Ik heb het titeljaar veel ondernomen, zo was ik ook jurylid bij de Care Awards, maar ook nu word ik nog vaak gevraagd voor video’s of andere publiciteit. Bij het Zelfzorgcongres 2022 werd er bijvoorbeeld een video van mij getoond over het belang van persoonlijk advies. Het is goed om juist nu jezelf als drogist in de schijnwerpers te zetten, hoe de veegwet ook uitpakt. Het blijft belangrijk om onze kennis en kunde te etaleren, ik merk zelf ook dat ik elke week wel een advies geef dat ergere gezondheidsproblemen voorkomt. Ik zou nog wel meer over wondverzorging willen leren, mensen verlaten tegenwoordig eerder het ziekenhuis en komen voor de verzorging van bijvoorbeeld nog postoperationele wonden in onze winkels. Natuurlijk is de prijs ook mooi meegenomen, wij zijn met het hele gezin een lang weekend naar Berlijn geweest. Kortom, het is heel leuk en nuttig om aan de verkiezing mee te doen dus (assistent)drogisten: zet je twijfels opzij en geef jezelf of jouw collega’s op voor deze verkiezing! Iedereen die gediplomeerd is en de nascholing bijhoudt, kan winnaar worden! Ik heb zelf ook alle gediplomeerden van ons team opgegeven, ze zijn veel te bescheiden om dat zelf te doen. Tot slot wil ik Ruud graag bedanken voor alle steun aan ons vak, ik denk dat dat veel voor de drogisterijbranche heeft betekend en ik hoop dat hij nog maar lang juryvoorzitter mag blijven.”
Connie Verheijen, Etos Hoensbroek, winnaar 2021, deed al vaker mee met de digitale rondes, puur om haar eigen kennis te toetsen. “Ik werk al meer dan twintig jaar in de drogisterij en dan is het goed om je kennis af en toe zelf te testen met de digitale vragenrondes. Die vragen zijn toch pittiger dan bij Nascholing.” In 2021 kwam Connie als een van de beste kandidaten van Etos uit de bus en nadat ze goed scoorde bij het mysteryshopper-onderzoek stond ze in de finale. “Door corona waren de jurygesprekken digitaal dus ik zat gewoon thuis en niet live tegenover de jury. Vooraf had ik de winnares van 2020 Michelle van Etos gevraagd wat ik kon verwachten en aan een collega die ooit in de top 5 stond, gevraagd om tips. Zij vertelde mij dat ze Ruud wel streng vond, maar tijdens mijn jurygesprek viel het me op dat Ruud juist veel humor heeft en je graag op je gemak stelt. Hij heeft wel een groot rechtvaardigheidsgevoel volgens mij en dan kan hij streng overkomen. Uiteindelijk werd ik tot mijn eigen verbazing de winnaar. Mijn ‘titeljaar’ werd ook gekenmerkt door corona, maar ik heb toch veel plezier ervan gehad. Niet alleen door alle aandacht van Etos zelf, de media en mijn klanten in de winkel, maar ook omdat ik mijn expertise nu kan inzetten in het deskundigenpanel van het CBD waarbij we meedenken over opleiding en advisering. In 2022 heb ik het uitreikingsfeest live meegevierd en de award overhandigd aan Josine, maar in de winkel ben ik in de ogen van mijn klanten nog steeds de winnaar! Je plukt er dus heel lang de vruchten van dus collega’s geef je op voor deze verkiezing. Je kunt prachtige prijzen winnen, maar vooral ook je vaktrots uitdragen. Ik weet dat veel collega’s het spannend vinden om mee te doen, ook al zijn ze echte vakgenoten. Ik zou zeggen zet die bescheidenheid opzij en doe mee! Of geef als operationeel manager kandidaten op die er zelf te bescheiden voor zijn. Je weet nooit hoe ver je komt en ook politiek gezien is dit ook het moment om als drogist te laten zien wat we allemaal aan kennis in huis hebben!”
Josine Hagemans, Kruidvat ’s Heerenberg, winnaar 2022 zit nog middenin haar titeljaar. “Het is een heel druk en verrassend jaar, waarbij ik voor allerlei leuke bijeenkomsten, interviews en presentaties werd gevraagd. Ik had nooit verwacht dat je als winnaar zoveel aandacht zou krijgen! Ik word door AS Watson voor allerlei publiciteit gevraagd, mijn verhaal stond in de regionale pers, ik heb meegewerkt aan een radiouitzending van Pointer en aan een artikel in het Financieel Dagblad en ik zat in het drogistenpanel tijdens het Zelfzorgcongres 2022. Ik vond het een verrijking om bij het congres aanwezig te zijn omdat je dan veel meer hoort over de achtergrond van de positionering van de drogist en meer verdieping krijgt. Dat zorgt ervoor dat ik nog trotser ben op mijn vak! Dus collega’s als jullie de kans hebben: bezoek dan dit jaar het zelfzorgcongres. Het congres wordt gecombineerd met de finale van de verkiezing dus dan sla je direct twee vliegen in een klap. De finale was vorig jaar heel erg leuk, echt een feestje. Dat werd in de winkel nog eens dunnetjes overgedaan: ik kreeg bezoek van de directie, bloemen en taart en de winkel werd aangekleed met posters en banners: hier werkt de Beste Zelfzorgadviseur 2022. De klanten van mijn winkel leefden enorm mee en vooral de oudere generatie komt nu ook veel vaker naar mij toe voor een gezondheidsadvies. En met de prijs zijn we met het hele gezin een weekend weg geweest met alles erop en eraan en we hebben nog wat over om nog een keer weg te gaan. De kinderen zeiden steeds: “Is dit ook van jouw prijs mama” en waren heel trots. Ik vind het veel leuker dan verwacht om Beste Zelfzorgadviseur te zijn en zal de titel nog gaan missen straks! En dan te bedenken dat ik bijna was afgehaakt bij de digitale rondes omdat ik zag dat ze ook in jouw winkel komen filmen. Ik dacht dat durf ik nooit, in de winkel voel ik me als een vis in het water maar ik sta niet graag op de voorgrond. Als je je daar eenmaal overheen hebt gezet, dan is het meedoen alleen maar leuk. En juist nu is het ook belangrijk dat we als drogisten volop van ons laten horen, we doen er echt toe in de gezondheidsketen en voorkomen vaak ernstige gezondheidsproblemen. Ik merk dat ik zelf vooral bij ouderen vaak een risicowaarschuwing geef of ze op het hart druk om even langs de huisarts te gaan. Kun je nagaan wat we met z’n allen landelijk voor elkaar krijgen. Soms moet je echt op mensen inpraten om ze te overtuigen, want ze overschatten hun eigen kennis over zelfzorggeneesmiddelen en onderschatten de risico’s. Maar dat maakt ons vak ook juist zo mooi. Een digitale tablet heeft geen alarmbellen en kan daarom nooit ons persoonlijke advies vervangen. Daarom: het is tijd om naar voren te stappen en je vakkundigheid te laten zien. Doe mee aan de verkiezing, het is zo leuk om op deze manier waardering te krijgen voor alle energie die je in je vak stopt.”
Inschrijven kan tot eind december 2022
