Op 5 maart was in de media veel aandacht voor een nieuwsbericht van het RIVM, waarin zij het gebruik van producten met de kruiden Huperzia serrata, Tabernanthe iboga of Ashwagandha afraadt. Deze kruiden worden onder andere verkocht via (online) drogisterijen. Het RIVM heeft in opdracht van het ministerie van VWS onderzoek gedaan naar de mogelijk risico’s van deze kruiden. NPN, de branchevereniging voor producenten van supplementen, heeft naar aanleiding van deze berichtgeving de risicoprofielen en adviezen van de betrokken producten op een rij gezet.
In de risicobeoordeling van Ashwagandha concludeert het RIVM dat het gebruik hiervan mogelijk kan leiden tot nadelige effecten zoals leverschade, schildklierproblemen en onderdrukking van het bijniersysteem bij gevoelige personen. Er wordt ook geconcludeerd dat het onbekend is welke personen gevoelig zijn. Deze conclusie is gebaseerd op 9 casus rapporten. Traditioneel gezien werd Ashwaghanda gebruikt om abortussen uit te lokken. Bekijk de risicobeoordeling hier. In het persbericht van het RIVM wordt alleen over leverschade gesproken.
In 2023 heeft NPN al signalen ontvangen dat Ashwagandha mogelijk kan leiden tot leverschade (zie de berichtgeving CBD hierover). Naar aanleiding hiervan is er onderzocht of een waarschuwing noodzakelijk is. In de literatuur zijn 7 casussen te vinden waarbij leverproblemen optraden na gebruik van Ashwagandha. Bij het bijwerkingencentrum Lareb zijn afgelopen 23 jaar slechts enkele meldingen over Ashwagandha ontvangen. Vanwege de gebrekkige wetenschappelijke onderbouwing is NPN van mening dat hier niet actief voor gewaarschuwd hoeft te worden. Ashwaghanda staat ook op de positieve lijst van diverse EU-lidstaten. Alleen in Denemarken en Litouwen is het niet toegestaan.
NPN adviseerde voor Ashwagandha al de volgende waarschuwing: “Let op bij gebruik van schildkliermedicijnen”. Wetenschappelijke literatuur en enkele meldingen van Ashwagandha-gebruikers laten zien dat Ashwagandha een effect heeft op de productie van schildklierhormonen. Daarnaast adviseert NPN voor alle kruiden de volgende waarschuwing: “Onvoldoende gegevens bekend over gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding. Raadpleeg een deskundige bij medicijngebruik, ziekte of gezondheidsklachten.”
In de voorlichting over gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen en supplementen, wordt op de website van IVG ook het gelijktijdig gebruik van antidepressiva en Ashwagandha afgeraden. Op 11 maart start ook een campagne van het CBG en de NVWA over mogelijke interacties tussen 11 veelgebruikte kruiden en geneesmiddelen. De boodschap van deze campagne is in de maand maart te zien op wachtkamerschermen bij huisartsen en apothekers en drogisten brengen schapkaarten aan bij de kruidenmiddelen om de consument op de hoogte te brengen. Daarnaast is het belangrijk een consument altijd te adviseren om bij het gebruik van kruiden het etiket goed te lezen en om de aanbevolen dagdosering niet te overschrijden.
Diverse media hebben het bericht van het RIVM al opgepakt. Dat kan tot veel vragen leiden, onder andere in de drogisterijen. NPN raadt het volgende aan bij vragen over de veiligheid van Ashwagandha:
“Ashwagandha is over het algemeen een veilig kruid, het is wel belangrijk alert te zijn bij gebruik van schildkliermedicijnen en antidepressiva. Gebruik het niet tijdens zwangerschap of borstvoeding. Er zijn zeer zeldzame gevallen bekend waarbij leverproblemen optraden tijdens het gebruik van Ashwagandha. Hiertussen is nog geen wetenschappelijk verband gelegd. Het is nog onduidelijk of de gemelde gevallen direct gerelateerd zijn aan Ashwagandha of dat er andere factoren in het spel waren, zoals gebruik van andere middelen, medicijngebruik of een ziekte. Op dit moment lijkt een van de mogelijkheden dat het gaat om een overgevoeligheid voor Ashwagandha, die in zeer zeldzame gevallen voorkomt. Voor de meeste mensen is Ashwagandha veilig te gebruiken”.
Het RIVM concludeert in de berichtgeving van 5 maart dat het gebruik van Huperzia serrata kan leiden tot acute ernstige bijwerkingen zoals verhoogde speekselvloed, spierpijn, zwakte, krampen, tranenvloed, diarree, verlamming en wazig zien. De stof huperzine A uit het kruid is mogelijk schadelijk voor een ongeboren kind. Daarom raadt het RIVM af om Huperzia serrata te gebruiken, met name tijdens de zwangerschap. Bekijk de risico beoordeling hier. Bij NPN is weinig bekend over de veiligheid van dit kruid. Zij zien dat het op de markt is in Nederland, maar het lijkt geen veelgebruikt ingrediënt. Het RIVM-rapport laat zien dat het wordt gebruikt in supplementen voor het brein en in pre-workouts. Het kruid is in Denemarken en Italië niet toegestaan. In Denemarken vanwege de mogelijke onveiligheid van huperzin A in Huperzia serrata. In Italië wordt Huperzia serrata gezien als novel food. In België, Frankrijk en Roemenië staat het wel op de positieve lijst.
Ook voor dit kruid geldt dat NPN de volgende algemene waarschuwing adviseert: “Onvoldoende gegevens bekend over gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding. Raadpleeg een deskundige bij medicijngebruik, ziekte of gezondheidsklachten.”
Het RIVM concludeert tot slot dat Tabernanthe iboga een onveilig kruid is. Het kan leiden tot een verstoord hartritme en zelfs overlijden. Wereldwijd zijn er volgens RIVM tientallen doden gemeld na het gebruik van dit kruid, waaronder enkele gevallen in Nederland. Bekijk de risicobeoordeling hier. Tabernanthe iboga wordt gebruikt als hulpmiddel om af te kicken van drugs, maar ook als geestverruimend middel. Vanwege deze toepassingen raadt NPN het af om dit ingrediënt te gebruiken in voedingssupplementen.
NPN zal op 6 maart op de website van IVG en de sociale media-kanalen berichten plaatsen over Ashwagandha. De branchevereniging is geschrokken van het feit dat RIVM deze berichtgeving naar buiten heeft gebracht over Ashwagandha, terwijl er weinig wetenschappelijke onderzoek beschikbaar is over de negatieve effecten van dit kruid. NPN neemt contact op met RIVM en de opdrachtgever VWS voor opheldering. De branchevereniging verzamelt meer veiligheidsdata over Ashwagandha en neemt deze mee in het gesprek.
Hier kunt u de veiligheidsgegevens inzien die NPN tot nu toe heeft ontvangen. Als u aanvullende veiligheidsgegevens heeft, ontvangen we deze graag via info@cbd-maarssen.nl.
